Sedert 1990 is de sector van de recyclage van bouw- en sloopafval in Vlaanderen professioneel georganiseerd. Vandaag zijn een 300-tal bedrijven actief, goed voor een tewerkstelling van ca. 2.000 arbeiders en een omzet van zo’n 300 miljoen euro. Het totaalvolume aan gerecycleerde granulaten bedraagt ongeveer 15 miljoen ton per jaar. Dit komt overeen met jaarlijks 1.500 voetbalvelden waarop 10 m puin wordt gestort.
In Vlaanderen wordt 98 % van de steenachtige fractie gerecycleerd, wat een positie in de absolute wereldtop oplevert. Kwaliteit staat voorop, wat betekent dat de productie van granulaten verplicht onderworpen is aan een certificatiesysteem. Op regelmatige basis worden dan ook controles uitgevoerd door een onpartijdige instelling. In Vlaanderen zijn dat COPRO en CERTIPRO.
Sector zwaar getroffen door crisis
Meer dan 90% van de gerecycleerde granulaten wordt gebruikt als fundering in de wegenbouw, die niet alleen de grootste afnemer is, maar ook de grootste leverancier van het basismateriaal.Wat wegenbouw betreft, zal het budget van het Vlaamse Gewest in 2015 ca. 10% lager liggen dan in 2014, maar de grootste terugval aan investeringen ( tot 40 % ) valt te noteren bij de gemeenten. Het gevolg hiervan is dat een daling van de tewerkstelling van 20 % wordt voorzien de periode 2015-2016 hetzij 400 arbeidsplaatsen.
Ernstige gevolgen voor veiligheid en milieuhygiëne
De risico’s die voortvloeien uit deze crisissituatie zijn niet min. De kosten voor certificering kunnen oplopen tot 5 à 10 % van de verkoopprijs van gerecycleerde granulaten. De FPRG stelt vast dat sommige producenten, om hun bedrijf rendabel te houden, geneigd zijn bepaalde kwaliteitscontroles te verminderen. Erger nog, het gebeurt dat men in de illegaliteit treedt door zonder certificatie en dus zonder kwaliteitsgarantie te werken. Het grote aantal milieudelicten in het laatste decennium brengen deze schrijnende toestanden aan de oppervlakte. Helaas, aldus de FPRG, worden deze illegale praktijken in de hand gewerkt door een gebrekkige handhaving van de wetgeving ter zake.Voor het gewest en de gemeenten kan dit evenwel leiden tot de aanleg van minderwaardige funderingen in de wegenbouw. Het gevolg is dat deze op korte termijn en met meerkosten hersteld moeten worden.
Milieuhygiënisch kunnen de gevolgen echter bijzonder ernstig zijn omwille van de mogelijke concentratie in de granulaten van gevaarlijke chemische stoffen zoals teer, PCB’s (dioxines) en zware metalen. Op termijn kunnen deze in het grondwater terechtkomen en de kwaliteit van het drinkwater bedreigen.
Nog belangrijker is de mogelijke aanwezigheid van asbest, dat vanaf een zekere concentratie aanzienlijke schade kan toebrengen aan de gezondheid. Volgens de Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij (OVAM) zit bijna de helft van het asbest in particuliere woningen. Selectieve sloop van deze woningen is echter nog geen verplichting en dus is het risico op de aanwezigheid van asbest in slooppuin bijzonder groot. Laat asbestcontrole nu net een essentieel onderdeel zijn van de kwaliteitsborging van gecertificeerde recyclagebedrijven. Illegale producenten kunnen deze garantie niet geven en stellen zich bovendien bloot aan een fikse boete.
Naast de risico’s voor het milieu loopt de gebruiker van niet-gecertificeerde granulaten nog het mogelijk risico beboet te worden met een taks van 170 euro per ton verhoogd met 100% (170 €) boete wegens het achterlaten van afval tenzij hij zelf de granulaten afgraaft en legaal laat verwerken. Niet-gecertificeerde granulaten zijn immers nog steeds afval en de gebruiker heeft er dus alle belang bij gecertificeerde granulaten aan te wenden.
Het is vijf NA twaalf.
Volgens recente cijfers wordt er per jaar ca. 15 miljoen ton puin geproduceerd. 12.914.599 ton daarvan zijn gekeurd door COPRO en CERTIPRO. Dit betekent dat er nog steeds zo’n 2 miljoen ton illegaal gebroken wordt met alle risico’s eraan verbonden, zoals hoger aangegeven en dat dus niet alleen voor de gebruiker maar ook voor mens en milieu.Daarom dringt de FPRG aan op een doortastende handhaving van de bouwtechnische en milieuhygiënische regelgeving door de gewestelijke en gemeentelijke instanties en dit in functie van het behoud van de vereiste kwaliteit van granulaten en de inherente bescherming van mens en milieu. De federatie vraagt ook een consequente opvolging door snelle en adequate gerechtelijke procedures met gepaste strafuitvoering. De FPRG vraagt ten slotte nog de bewaking en bewaring van de tewerkstelling binnen de sector door een kordate aanpak van illegale praktijken, evenals door de investering in een duurzaam onderhoud van ons wegennet.
