Zaha Hadid geeft startsein voor het nieuwe Havenhuis

De Britse toparchitecte Zaha Hadid heeft in Antwerpen het startsein gegeven voor de realisatie van het Havenhuis, de nieuwe hoofdzetel van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen aan het Kattendijkdok. Ze deed dat in aanwezigheid van de Vlaamse ministers Hilde Crevits en Geert Bourgeois, havenschepen Marc Van Peel en Eddy Bruyninckx, gedelegeerd bestuurder van het Havenbedrijf. Met het nieuwe hoofdkantoor, dat in 2015 wordt opgeleverd, komt het Havenbedrijf tegemoet aan een nijpend plaatsgebrek in zijn huidige hoofdzetel. Daarnaast zal het nieuwe Havenhuis een symbolische toegangspoort vormen tot het havengebied. De eigenlijke bouwwerken starten op 1 oktober 2012 en zullen 33 kalendermaanden in beslag nemen.

Het ontwerp
Het nieuwe Havenhuis is een tweeledig ontwerp: het bestaat uit een dynamisch balkvormig volume dat wordt opgetild boven de voormalige brandweerkazerne, waardoor dit beschermde gebouw –dat bovendien gerestaureerd wordt- een nieuw elan krijgt. Deze twee onderdelen maken van het Havenhuis een nieuwe volumetrische constellatie die indrukwekkende vergezichten biedt over stad en haven. De nieuwbouwgevels zijn opgebouwd uit glazen driehoeken, die lichtjes roteren ten opzichte van elkaar zodat de lichtinval steeds veranderende reflecties oplevert. Het bijzondere ontwerp stelt ook de aannemers die de bouw zullen uitvoeren voor een uitdaging. Onderaannemer Victor Buyck Steel Construction, dat de stalen constructie van 1500 ton voor zijn rekening neemt, heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om de constructie modulair te bouwen met 6 grote stukken. Deze 6 bouwdelen worden in ateliers te Wondelgem gebouwd en over water per ponton naar Antwerpen vervoerd.

De inrichting
Het nieuwe gebouw wordt de werkplek van zo’n 500 medewerkers van het Havenbedrijf. Een gedeelte van de landschapskantoren en vergaderzalen wordt voorzien in het bestaande gebouw, de voormalige brandweerkazerne. Deze ruimtes zullen toegankelijk zijn vanuit het centrale atrium. In het nieuwe volume zijn eveneens landschapskantoren en vergaderzalen voorzien, maar zullen ook het auditorium en een panoramisch bedrijfsrestaurant worden ingericht. Via panoramische liften bereiken medewerkers en bezoekers dit gedeelte. Vlaams minister Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, is opgetogen over de inspanningen van het Havenbedrijf om de 90 jaar oude brandweerkazerne te restaureren en herbestemmen, en zo een nieuwe toekomst te geven, met voortzetting van de publieke en havengebonden functie. “Het project weet de materiële integriteit van het historische gebouw grotendeels te respecteren”, zegt hij daarover. Voor de restauratie van de brandweerkazerne kende de minister een premie toe van 2,1 miljoen euro.

Investeringsplan
De kostprijs van het nieuwe Havenhuis bedraagt 49,9 miljoen euro. Deze investering maakt deel uit van het omvangrijke investeringsprogramma van 1,6 miljard euro dat de raad van bestuur van het Havenbedrijf in 2010 goedkeurde. De financiële inspanningen uit dit plan moeten ermee voor zorgen dat de haven zijn positie als tweede haven van Europa verder kan verankeren en dat de werknemers van het Havenbedrijf over het geschikte materiaal kunnen beschikken om een sterke dienstverlening af te leveren voor de klanten van de haven. Zo staat binnenkort de komst van een reeks nieuwe sleepboten voor het sleepbedrijf en nieuwe splijtbakken voor het baggerbedrijf op het programma. “Deze investeringen zijn voor de buitenwereld minder opvallend dan de architectuur van onze nieuwe hoofdzetel, maar voor onze werking zijn ze minstens zo relevant”, verklaart havenschepen Marc Van Peel.

Verbinding tussen stad en haven
“Met het nieuwe Havenhuis geven we een gezicht aan de wereldhaven die Antwerpen is. Het gebouw staat met zijn dynamisch, ambitieus en innovatief ontwerp symbool voor onze haven”, vervolgt Van Peel. “Vanuit het nieuwe gebouw zullen bezoekers een indrukwekkend vergezicht kunnen ervaren op zowel de stad als de haven, waardoor de dialoog tussen de Antwerpenaar en zijn haven verder wordt versterkt”, aldus Van Peel.
Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits voegt daar aan toe: “Het nieuwe Havenhuis van de hand van Zaha Hadid zal een fiere baken zijn voor Antwerpen. De opvallende vormgeving zal er voor zorgen dat Antwerpen een prachtig architecturaal juweel heeft dat strookt met het belang én de positie van de haven als wereldhaven. Geheel in lijn met het MAS en het nieuwe Havenhuis zal ook het nieuwe Antwerp Coordination Center deze positie versterken. Het zal functioneel zijn om van op één werkvloer de volledige nautische ketenwerking op te volgen, maar architecturaal zal het gebouw van de hand van Neutelings-Riedijk Architecten er ook uitspringen. Deze drie landmarks zullen de stad en de haven hechter met elkaar verbinden.”

Zaha Hadid
Het nieuwe Havenhuis is een ontwerp van het Britse architectenbureau Zaha Hadid Architects. Zaha Hadid wordt wereldwijd erkend als een invloedrijke architecte. Na haar studies wiskunde in Beiroet belandde ze in 1972 aan de Architectural Association School in Londen. In 1993 leverde Zaha Hadid Architects hun eerste gebouw af, een brandweergebouw in het Duitse Weil am Rhein. De voorbije 30 jaren werden nog heel wat gebouwen aan het palmares van het architectenbureau toegevoegd, zoals het MAXXI museum in Rome (2009), het Guangzhou Opera House (2010) en het Londen Aquatics Centre (2011) dat tijdens de voorbije Olympische Spelen in het oog sprong. Hadid streeft ernaar om in haar ontwerpen de verbondenheid tussen architectuur, landschap en geologie weer te geven. Dat resulteert vaak in onverwachte en dynamische architecturale vormen. Van een sensueel lijnenspel in haar ontwerpen maakte ze haar persoonlijke handtekening. In 2004 won ze als eerste vrouw ooit de Pritzker Architecture Prize, zowat de Nobelprijs voor Architectuur. Ze prijkt op de Forbes List van ’s werelds machtigste vrouwen, ook Time Magazine voegde haar toe aan zijn lijst van de 100 meest invloedrijke mensen ter wereld. De voorbije jaren schreef ze de ‘Praemium Imperiale’ van de Japan Art Association en de Stirling Prize –een van de hoogste onderscheidingen in architectuur- op haar naam. Recent kreeg ze in Groot-Brittannië nog de titel ‘Dame Commander of the Order of the British Empire’.