Zonnepanelen: uit de hoek en een bank vooruit

Vooral in de jaren 2009-2012 groeide de bijdrage van zonne-energie in onze groenestroomproductie spectaculair. De Vlaamse zonnepanelen leveren nu genoeg zonnestroom voor het jaarverbruik van 600 000 gezinnen – bijna een vierde van het totaal. Maar sinds 2013 ligt de groei bijna stil. De weerslag van de te late afbouw van de steunmaatregelen speelt daarin mee.
Op dit moment zijn kleine PV-installaties voor particulieren rendabel zonder subsidie. Een rekenvoorbeeld: de totale investeringskost voor een PV-dak van 4 kilowattpiek (16 zonnepanelen, dakoppervlakte 25 m2, genoeg voor het verbruik van een doorsnee gezin) bedraagt nu ongeveer 6000 euro. (incl. BTW 6%) Door de lange levensduur komt daar over een periode van 25 jaar in totaal 90 000 kWh zonnestroom uit – met een simpele omrekening is dat 6,6 cent per kWh (gerekend zonder prosumententarief of eenmalige vervanging van de omvormer). En als de zon te veel of te weinig schijnt, zullen er in de nabije toekomst betaalbare thuisbatterijen zijn om mee te helpen aan een voorspelbaar netbeheer.

Voor grotere zonnedaken op bedrijven is wel nog een kleine certificaatsteun van 32 euro/MWh nodig om een PV-project haalbaar te maken. Het kan dus nog niet helemaal zonder subsidies, zoals kersvers minister Tommelein betoogt. Maar de nodige steun kan evengoed in de vorm van fiscale gunstmaatregelen (groen-blauw!) komen.

Toch aarzelen de vele burgers en bedrijven om zonnepanelen te plaatsen. Vooral psychologische effecten spelen hier mee, van een onvoorspelbaar beleid dat nu eens een prosumententarief oplegt en dan weer de certificaatsteun plots schrapt of omlaag haalt. Voor grotere projecten van zonnepanelen op bedrijfsdaken is het ook moeilijk om de nodige financiering rond te krijgen: banken vinden de financiële rendabiliteit van 5% te klein en het risico van onverwachte beleidsveranderingen te groot.

Nochtans is er een zeer groot potentieel in Vlaanderen voor PV-panelen. Dat bewijzen o.a. de studies die Vito voor diverse provincies maakt over het ruimtelijke potentieel voor hernieuwbare energie (waaronder zonne-energie). Telkens komt dit als grootste potentieel uit de deelstudies. Tegen eind 2016 zal een Vlaamse zonne-atlas alle beschikbare oppervlakte in detail in kaart brengen.

Het is dus dringend tijd om zonnepanelen terug uit het verdomhoekje te halen en ze opnieuw de plaats te geven die ze verdienen, als een van de belangrijkste groenestroombronnen voor de toekomst: goedkoop, niet vervuilend, plaatsbesparend, dicht bij de verbruikers en dus goed inpasbaar in het distributienet, in combinatie met slimme technieken zoals batterijen en slimme meters. Ook het recyclageprobleem is opgelost: vanaf juli start een nationaal inzamel- en verwerkingssysteem voor afgedankte zonnepanelen.

Na het wegvallen van de grote biomassacentrale(s) is het zonneklaar dat we de klimaatdoelstellingen alleen met een forse groei van zonne-energie kunnen halen. Aan het huidige tempo lukt dit niet, we moeten meer realiseren. “We verwachten van de Vlaamse regering een ambitieus en stabiel beleid om de groei van zonnepanelen terug op de rails te krijgen”, zegt Jo Neyens, secretaris van PV-Vlaanderen; “dit is dringend om onze doelstellingen te halen”.

Een duurzame groei van de PV-markt zorgt ook voor meer lokale werkgelegenheid, zegt Kris Van Dingenen, adjunct-directeur van de elektrofederatie FEDELEC, “en bovendien bieden onze goed opgeleide installateurs kwalitatieve PV-installaties aan en een lokale dienst na verkoop.”