Telkens wanneer het E-peil wat strenger werd, adviseerden architecten 2 cm isolatie extra in muren, daken en vloeren. Dit heeft ertoe geleid dat in veel gevallen teveel isolatie gebruikt wordt (vanaf een bepaalde dikte is de positieve bijdrage van meer isolatie verwaarloosbaar) en/of op de verkeerde plaats wordt toegepast. Deze nodeloze kosten kunnen vermeden worden en het hierdoor uitgespaarde budget kan geïnvesteerd worden in hernieuwbare technieken. Zo wordt het haalbaar om met een normaal budget een E30 woning te realiseren. In het vervolg van dit artikel bespreken we de stappen die hiervoor doorlopen moeten worden.
De trias energetica stelt dat we er eerst voor moeten zorgen dat de energiebehoefte van een gebouw zoveel mogelijk beperkt wordt. Dit wil zeggen dat er voldoende isolatie gebruikt moet worden, dat de ramen goed geïsoleerd moeten zijn en dat er luchtdicht gebouwd moet worden.Verder moeten we er voor zorgen dat er zoveel mogelijk hernieuwbare energie gebruikt wordt (vb. warmtepomp, fotovoltaïsche panelen, ...) en dat de fossiele brandstoffen die toch nog gebruikt worden zo efficiënt mogelijk worden benut (vb. condenserende aardgas ketel).
Energiebehoefte beperken
Als we rekening houden met alle isolatiematerialen, raamprofielen en glassoorten die op de Belgische markt aangeboden worden zijn er ongeveer 20 miljard mogelijke combinaties waarop een standaard woning geïsoleerd kan worden. Hieruit de beste combinatie kiezen is enkel mogelijk met behulp van een optimalisatie model.
Om dit op een gebruiksvriendelijke manier mogelijk te maken werd OptiBuild ontwikkeld. OptiBuild is een online softwaretool die alle mogelijke manieren waarop een gebouw geïsoleerd kan worden uitzet op een XY-grafiek. Op de X-as staat het K-peil en op de Y-as de prijs voor de isolatie en de ramen. Hoe lager het K-peil, hoe beter het gebouw geïsoleerd is en hoe sneller de prijs van isolatie en ramen stijgt. De blauwe punten wolk geeft alle mogelijke combinaties weer waarop het gebouw geïsoleerd kan worden. Voor het bepalen van al deze combinaties maakt OptiBuild gebruik van een prijzen database van meer dan 1800 isolatiematerialen, ramen en glas.Het rode punt geeft de optimale combinatie aan voor een gekozen K-peil (K32 in dit geval). OptiBuild geeft voor het rode punt de materialen (merk/type) en isolatiediktes aan.
Wanneer er gewerkt wordt met een ideale combinatie van isolatie en ramen kan er voor een normale woning tussen de 3000 euro en 10000 euro bespaard worden. Voor grotere gebouwen loopt de besparing snel in de tienduizenden euro’s afhankelijk van de grote van het gebouw.
OptiBuild kan gratis gebruikt worden via: www.bouw-energie.be/nl/optibuild.
Enkele printscreens van de software:
Een voorbeeld: moderne eengezinswoning die goed geïsoleerd werd. Door gebruik te maken van het voorstel van de architect bekomen we K30 en de kost van de isolatie en ramen bedraagt 43393 euro. Als we een optimalisatie op de buitenschil doen bekomen we ook K30 en de kost voor de isolatie en ramen bedraagt nu 38567 euro en dit levert dus een besparing op van 4826 euro.
Keuze technieken
Voor een nieuwbouwwoning moet er een minimum aandeel hernieuwbare energie voorzien worden, dus in de meeste gevallen gaat er gebruik gemaakt worden van een warmtepomp, fotovoltaïsche panelen, een zonneboiler of een combinatie van deze drie.De vraag is nu wat we het beste kiezen? Om hierop te kunnen antwoorden zijn er enkele principes die men in gedachte moet houden:
- Hoe beter een gebouw geïsoleerd wordt, hoe minder verwarming er nodig is en hoe minder logisch het dus wordt om veel te investeren in een duur verwarmingssysteem.
- Fotovoltaïsche panelen hebben een heel grote impact op het E-peil. De Vlaamse overheid stelt dat als elektriciteit in een centrale geproduceerd wordt en getransporteerd wordt naar een woning, hier 70% verlies op zit. Daarom hebben alle toestellen die elektriciteit verbruiken een heel negatieve impact op het E-peil, maar het omgekeerde is ook waar. Als je er in slaagt om zelf elektriciteit op te wekken heeft dit een bijzonder positieve impact op het E-peil.
- Hoe beter een woning geïsoleerd wordt, hoe minder verwarming deze nodig heeft, maar de nodige hoeveelheid sanitair warm water blijft hetzelfde. Het belang van het aandeel sanitair warm water in de EPB berekening neemt dus toe.
- Hoe beter een woning geïsoleerd wordt, hoe belangrijker oververhitting in de zomer wordt. Dit kan voor een groot deel opgelost worden door op een slimme manier om te gaan met beschaduwing van de ramen en door te kiezen voor zonwerend glas, maar dit lost niet alle problemen op. Koken wekt bijvoorbeeld ook heel veel warmte op en deze blijft in de woning aanwezig.
- Fotovoltaïsche panelen zorgen ervoor dat het E-peil snel afneemt en zijn de laatste tijd sterk in prijs gedaald. Een PV installatie is dus een goede manier om op een kost efficiënte manier het E-peil naar beneden te halen.
- Het kan noodzakelijk zijn om met een warmtepomp te werken om onder de E30 te geraken, maar werk dan met een warmtepomp die niet teveel vermogen nodig heeft. 4-6 kW moet voor de meeste E30 woningen voldoende zijn.
- Warmtepompen hebben dikwijls de mogelijkheid om te koelen en bij goed geïsoleerde woning kan dit voor een beter zomer comfort zorgen. Koeling zorgt er ook voor dat het E-peil een beetje stijgt (1-3 punten), maar dit kan dan gecompenseerd worden door bijvoorbeeld één extra fotovoltaïsch paneel.
- Zonneboiler is een mooie technologie, maar de impact hiervan op het E-peil is veel kleiner dan de impact van een PV installatie.
