Mensen die aan bouwen denken, willen vooral weten hoe ze een betaalbare, energiezuinige en comfortabele woning kunnen neerzetten. Hoeveel hun energiefactuur zal bedragen op het einde van het jaar en hoeveel ze die kunnen verlagen door middel van welke `betaalbare energie-investering`. Met andere woorden de economische rendabiliteit volgens hun portemonnee. Meer niet. Toch blijft men hen om de oren slaan met een begrippenjungle waar geen kat haar jongen in terugvindt: lage-energie, nulwoning, CO2-neutraal, klimaatneutraal, bijna-energieneutraal, passief... Kortom, de verwarring heerst alom. En verwarring is de beste voedingsbodem voor misleiding.
Een groot probleem is dat er haast nergens nog het - nochtans essentiële - onderscheid gemaakt wordt tussen het energieverbruik van de woning ( 1. verwarming, 2. koeling, 3. aanmaak warm water, 4. ventilatie ) en het energieverbruik van zijn bewoners ( 5. verlichting, 6. huishoudelijke handelingen zoals koken, wassen, strijken,... 7. huishoudelijke apparaten zoals TV, frigo, diepvries, microgolf,... 8. moderne elektronica, domotica,... ) Bij een passiefhuis met E-peil 40 bijvoorbeeld ligt de focus enkel op 1. verwarming: 'energievraag* maximaal 15kWh/m2 per jaar'. Maar... daarmee red je het niet. Het verbruik van de 7 overige punten levert algauw nóg eens 100kWh/m2 op (zijnde 50kWh/m2 voor 3. en 4. en 50kWh/m2 voor 5. tot 8.). Totaal energieverbruik 117kWh/m2. À propos, de energievraag* voor verwarming bij een woning met E peil 70 bedraagt alsdan 60kWh/m2 terwijl de overige 7 punten zelfs minder dan 85kWh/m2 opleveren wegens het ontbreken van het energieverslindend systeem D. Totaal energieverbruik 150kWh/m2.
Een bijna-energieneutrale woning (E-peil 30) bestempelt men als een woning die nauwelijks energie mag verbruiken. Is dat zo?
Over het verbruik(50kWh/m2) van zijn bewoners wordt met geen woord gerept. Verder dient ‘nauwelijks’ geinterpreteerd als zijnde 50kWh/m2 voor de posten 1 tot 4. Totaal energieverbruik nog steeds 100kWh/m2. Dus slechts 1/3 minder dan bij een E-70 woning.
Een CO2- neutrale woning dan maar? Dat is dus geen nulwoning. De eerste houdt rekening met de woning én zijn bewoners, de tweede enkel met de woning. De nulwoning wekt evenveel energie op als ze verbruikt. Vertrekkend van een bijna-energieneutrale woning komt dit neer op een opwekking van 50kWh/m2. Je kan dan stellen: ik compenseer mijn gasverbruik door de duurzame opwekking van elektriciteit. Maar dat wil nog niet zeggen dat je geen CO2 hebt verbruikt. Een leugen is het niet, maar de waarheid is het evenmin.
Subtiele, maar wezenlijke verschillen. Al dan niet bewust pikken de media foutieve informatie op, de politici toeteren er vervolgens mee in het rond. Of omgekeerd. Als de Bond Beter Leefmilieu juicht dat Gent een 'klimaatneutrale' stad wil worden door enkel nog passief te bouwen, zou de Bond dan weten wat ze zegt? Idem dito voor renovatie; die moet tegen 2050 'passief of bijna-energieneutraal' zijn. Tja, wat is het nu? Iedereen kwaakt maar wat langs mekaar door. In een opbod om de strafste uitspraak en wars van kennis van zaken.
In een complex domein als bouwbeleid hebben we nieuwe, geïnformeerde bewindslui zonder een dubbele agenda nodig. Intelligentie die tegen schenen durft te schoppen en de puntjes op de i durft te zetten. Zonder dat de mensen blaasjes worden wijsgemaakt of dat ze zoethoudertjes krijgen. Want inderdaad, vandaag zou je als bouwer voor minder in de war geraken. Vooral als er in uw peperdure, nieuwe 'bijna-passief- of misschien-energieneutrale-woning' plots toch een vrij onaangename energiefactuur in de bus valt.
*energieverbruik= energievraag gedeeld door het opwekkingsrendement en het systeemrendement. Bij aanwending van gasbrander met radiatoren zijn deze resp. 0.96 en 0.89
Jean-Marie Plasschaert is Burgerlijk Ingenieur Bouwkunde en realiseerde meer dan 1.000 woningen volgens verschillende methodes, van traditioneel tot passief. Vanuit die enorme ervaring wil hij op het vlak van duurzaam bouwen enkele mythes doorprikken en de wetenschappelijke objectiviteit opnieuw laten zegevieren.
